Dakota Savaşları

Dakota Savaşları

ABD hükümetiyle Dakotalar arasında Minnesota, Dakota ve Montana'da çıkan bir dizi çatışma ve bu çatışmaları izleyen antlaşmalar. (Bu savaşlarda Dakota, Şayen ve Arapaho kabileleri birlikte hareket etmiş, omuz omuza savaşmışlardır.)

19. yüzyılda Mississippi Irmağının ötesindeki maden arama ve yeni yol açma etkinliklerini yoğunlaştıran ABD hükümeti 1851'de Dakotalar, Şoşonlar, Şayenler ve Arapaholarla I. Laramie Kalesi Antlaşması'nı yaparak Kızılderililerin tepkilerinin önüne geçmeye çalıştı.

Antlaşmaya göre her kabileye Büyük Ovalar'ın kuzeyinde bir yerleştirme kampı verilecek ve Kızılderililer'e 50 bin dolarlık bir yıllık gelir bağlanacaktı. Antlaşma Kızılderili topraklarında inşa edilecek yol ve kalelere ilişkin hükümler de içeriyordu.

Antlaşmaya duydukları tepki nedeniyle 1862'de savaş baltasını topraktan çıkaran Minnesota Dakotaları'nın ABD birlikleri karşısında uğradığı yenilgi öteki Ova Kızılderilileri'nin öç duygularını pekiştirdi.

ABD hükümetinin, 1864'teki Sand Creek Katliamı'nın ardından Kızılderililer'in en gözde av alanlarından geçerek Montana'da yeni keşfedilen altın madenlerine bağlanacak Bozeman Yolu'nu açma girişimi Dakotalar'ı harekete geçmek zorunda bıraktı. Çünkü göçmen kafileleri, açılan yollar, döşenen demiryolları av hayvanlarını kaçırıyor, ekonomileri başta bufalo avı olmak üzere avcılığa dayanan Dakota, Şayen ve Arapaholar'ı açlığa mahkum ediyordu.

Reis Kızıl Bulut önderliğindeki 16 bin Dakota savaşçısı 1865-67 arasında hükümet birlikleriyle birçok kez çatışmaya girdi ve zaferler kazandı. Kanlı savaşlar 1868'de II. Laramie Kalesi Antlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Antlaşmayla ABD hükümeti Bozeman Yolu'nun yapımından vazgeçiyor ve Missouri Irmağının batısında kalan bütün Güney Dakota topraklarının Dakotalar'a bırakılması konusunda güvence veriyordu. Antlaşmada şöyle bir ibare vardı:

"Beyaz ırktan hiç kimsenin, bölgenin herhangi bir kesimini işgal etmesine ya da buralarda yerleşmesine izin verilmeyecek, Kızılderililer'in izni olmadan sözü edilen yerlerden geçilmeyecektir." Beyazlar kısa bir süre sonra verdikleri bu sözü bozmakta bir mahzur görmeyeceklerdi...

1870'lerin ortalarında Kara Tepeler'de (Lakota dilinde Paha Sapa; İngilizce Black Hills) altın bulununca, binlerce madenci Laramie Kalesi Antlaşması'nı çiğneyerek Dakota topraklarına hücum etmeye başladı; ve tabiki ABD hükümeti verdiği sözü bozarak antlaşmanın çiğnenmesine karşı ses çıkarmadı. Buna direnen Dakotalar'la ABD birlikleri arasında 1876'da yeniden başlayan kanlı çarpışmalarda Kızılderililer kazandıkları zaferlere karşın ağır kayıplar verdiler.

Sonunda teslim olmak zorunda kaldılar. (31 Ekim 1876). Büyük çoğunluğu Dakota'daki yerleştirme kampına dönerken, direnişi sürdüren az sayıda Dakota savaşçısı 1881'e değin Kanada'da kaldı. Yaralı Diz'deki katliam (29 Aralık 1890) Dakotalar'la ABD birlikleri arasındaki son çarpışma oldu ve Dakotalar'ın ABD hükümetine karşı yürüttükleri kararlı direniş sona erdi.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder