18. ve 19. yüzyıllarda Büyük Ovaların güney kesiminde yaşayan göçebe Kuzey Amerika Yerlileri,Wyoming Şaşonlarının kökü olan Komançiler,güneye göç etmeden önce yarı yerleşik avcı ve toplayıcı bir halktı.
Birkaç göç dalgası halinde güneye doğru ilerledikçe,başta Apaslar olmak üzere öteki Ova Yerlilerini topraklarından sürdüler. 19. yy başlarında nufusu 7-10 bin arasında değişen güçlü bir kabile durumuna gelmişlerdi.Yuta-Aztek öbeğinin Şaşon koluna bağlı olan dilleri de bölgenin lingua franca'sı oldu.
Komançiler öteki Ova Yerlilerinin çoğundan farklı olarak kabileleri,askeri örgütlenmeleri ve kabile yöneticileri olmayan , akrabalık grupları belirsiz yerel topluluktan oluştuğu yaklaşık 12 band biçiminde örgütlenmişlerdi.
1874 'ten önce ,Güney Dansı gibi birleştirici nitelik taşıyan kabile törenleri de yoktu.Başlıca yiyecekleri bizon etiydi.Bizonun derisinden ve iç organlarından giyecek,çadır (Tepee) kaplaması,kiriş ve matara yaparlardı.
Komançiler ispanyollardan at alıp yetiştiren ilk kabilelerden biriydi.Binicilikteki ustalıklarıyla, 18. ve 19. yy'da Ova Yerlilerinin temel özelliği haline gelen ata dayalı göçebe yaşamına öncülük ettiler.Bölgedeki yerleşimlere saldırılar düzenleyip yağmalayarak Meksikada'ki Durango'ya kadar ilerlediler.
19.yüzyılın ortalarında ,Komançilerin güney kolu olan Penatakalar,ABD hükümetince Yerli Toprakların'daki (Bügün Oklahoma) bir kampa yerleştirildiler.Kabilenin kuzey kolu ise av bölgelerini beyaz göçmenlerden korumak için mücadeleyi sürdürdü.
ABD birliklerinin 1864 'te Chiristopher (Kit) Carson önderliğinde bölgeye düzenledikleri sefer başarısızlıkla sonuçlandı.
1865 'te Komançiler ve müttefikleri Kiyovalar,ABD hükümetiyle bir antlaşma imzalayarak Batı Oklahoma'nın Red ve Cimarro ırmakları arasında kalan bölümünü aldılar.Ama hükümet anlaşmaa uymayınca çarpışmalar 1867 'ye değin sürdü.
Bu tarihte medicine Lodge Creek'te (Kansas) yapılan görüşmeler sonucunda Komançiler,Kiyovalar ve Kiyova Apaçileri Oklahoma'daki bir yerleştirme kampına gitmeyi kabul ettiler.
Hükümetin yerlilere ayrılmış topraklara beyazların girmesini önleyememesi soncunda ABD güçleriyle Komançiler arasındaki en şiddetli çarpışmalar başladı. 20. yy sonlarında Oklahoma'nın .lewton yöresindeki çifliklerde yaşayan 3 bin dolayında Komançi kalmıştır.
T.R. Frehrenbach'ın Comanches: TheDestruction of a people (1974;Komançiler:Bir Halkın Yok Edilişi) adlı yapıtı Komançilerin tarihi üzerine başlıca kaynaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder